(خواندنی ها (چلچراغ و سروش

اول، مطلبی که شاید برای خیلی­ها خیلی هم خواندنی نباشد، مصاحبه یی است که با هفته­نامه­ی چلچراغ کرده ام برای بر و بچز! سوای یکی دو تا اشکال در اطلاعات داده شده، شیوه­ی تنظیم مصاحبه برای خودم که جالب بود – البته تا این لحظه سایت چلچراغ به روز نشده، شاید از یکی دو روز دیگر بشود متن مصاحبه را آن­لاین خواند
خواندنی دوم نقد دکتر دستجردی (1 و 2) بر آرای سروش در روزنامه­ی شرق است و پاسخ­های متقابل دوست­داران سروش در فضای اینترنتی. خب، نقد دستجردی در نگاه اول برای من هم جالب توجه بود، اما نه از آن رو که سوای ارزش، اهمیت و احترامی که برای کار سروش قائل­ ام همدلی چندانی با رویکردهای او و هواداران­اش ندارم، بل بیش­تر به این خاطر که هر تلاشی که در راستای به چالش کشیدن یک گفتمان مسلط باشد خودبه­خود قابل­توجه و بعضا" قابل­تامل می­شود. البته این توجه طولی نکشید و، در حد شعور خود، نقد دستجردی را نومیدکننده یافتم، باز هم نه از آن رو که صغرا و کبرای بحث­اش را درست نچیده، بل به این خاطر که اساسا" چنین نگاهی به این عرصه را نافذ نمی­دانم -- نمونه­های دیگری از کاربست همین گونه "منطق"، در بحث از موضوعاتی متعلق به پارادایم­های قیاس­ناپذیر دیگر، را می­توان در منتشرات متاخر شرق نیز شاهد بود
اما خواندنی سوم: از میان واکنش­های صورت گرفته به این نقد، سوای جوابیه­ی جالب و کوتاه خود سروش درباره­ی یکی از حواشی نقد مذکور در روزنامه­ی شرق، نوشته­ی علی اصغر سیدآبادی در سایت "هنوز" برای­ام جالب توجه بود. آن­چه بیش از همه توجه­ام را جلب کرد جسارت سیدآبادی در انتقاد از برخورد سروش با رامین جهانبگلو بود که بار دیگر مرا یاد ماجرای مصاحبه­ام با روزنامه­ی "یاس نو" در باب روشنفکری دینی انداخت
شاید از دو سال پیش، سیدآبادی درگیر سلسله مصاحبه­هایی با روشنفکران دینی و عرفی بر سر مفهوم "روشنفکری دینی" شد. یکی از آن مصاحبه­ها هم با رامین جهانبگلو بود که این مفهوم را مفهومی متناقض و محال (دایره­ی مربع) دانسته بود. بعد از خواندن همین مصاحبه­ بود که نکاتی انتقادی به ذهن­ام رسید و با سیدآبادی در میان گذاشتم و بنا شد که این نکات در قالب مصاحبه یی دیگر در همین سلسله مطرح شود، که شد. همزمان با این مصاحبه، سروش هم در جواب جهانبگلو سخنانی به زعم من آن­چنان توهین­آمیز به زبان آورد و منتشر کرد که از گردانندگان "یاس نو" خواستم از چاپ مصاحبه­ی من خودداری کنند -- به هر حال، انتقاد من از جهانبگلو نهایتا" در این حد بود که روشنفکری یک کارکرد است نه یک ماهیت، و بنابراین لازم نیست پانتئون یا برج عاجی بسازیم و بعضی­ها را ذاتا" لایق سکونت در آن بدانیم و بعضی­ها را ذاتا" نه. و در شرایطی که سروش این گونه متبخترانه و بگذارید بگویم عاری از ادب و اخلاق گفت­وگو جهانبگلو را مخاطب قرار داده بود طبعا" نمی­خواستم آتش­بیار این معرکه باشم. با این همه­، دوستان دل­جویی کردند و قرار شد تا با افزودن مطلبی در حد یک پاراگراف، فاصله­ی نقد خود بر جهانبگلو و برخورد سروش با وی را تبیین و حفظ کنم، و آن­ها هم اخلاقا" و قانونا" دخل و تصرفی در متن من نکنند. البته کار به آخر رسید و حاصل کار واقعا" بامزه بود. مسئولان روزنامه نه تنها بخشی از همان یک پاراگراف را هم سانسور کردند بل که افعال و ضمایر مفردی را که به کار برده بودم جمع بستند تا مبادا این خیال باطل در ذهن کسی نقش بندد که هر نوآمده یی می­تواند به ساحت سروشی تعرض کند (بامزه ­تر این که، به دلیل تعجیل در جرح و تعدیل، بعضی جملات ضمایر مفرد و فعل جمع داشتند – بگذریم که اتفاقی بورخسی هم برای متن افتاده بود و بسیاری از جواب­های من شده بود سوال­های سیدآبادی و برعکس!)­ در هر حال، سیدآبادی در آن ماجرا نهایت حسن نیت را به خرج داد و بابت تقصیر دیگران هم زحمت مضاعفی را متحمل شد، و من هم چاره یی جز تسلیم نیافتم ... نوشته­­ی اخیرش را که خواندم خوش­حال شدم؛ خوش­حال ام که استقلال رای خود را حفظ می­کند و اختلاف آرا را قدر می­داند